Inleiding tot Aromatherapie

Inleiding tot aromatherapie

Aromatherapie maakt gebruik van extracten van bepaalde planten, die Essentiële Oliën (of E.O.) worden genoemd, en heeft tot doel de natuurlijke afweersystemen in elk organisme te versterken en te stimuleren.

In zijn algemene toepassing is het gebruik gericht op ziektepreventie. Het is onder andere een van de meest opmerkelijke methoden om de schadelijke effecten van stress tegen te gaan. Essentiële Oliën werken in op het centrale zenuwstelsel, sommige hebben een kalmerend effect, andere stimuleren en enkele herstellen een verstoord evenwicht.

Op deze pagina vindt u een korte inleiding tot aromatherapie, evenals toegang tot specifieke adviezen die u ook zult vinden in de sectie "Adviezen" van deze site.

Wat is een essentiële olie?

Het is een geurige, vluchtige stof die door bepaalde planten wordt geproduceerd en die in vloeibare vorm kan worden geëxtraheerd. Hoewel we het "olie" noemen, bevatten deze stoffen geen vetten: een druppel op papier zal verdampen zonder een spoor achter te laten, in tegenstelling tot een plantaardige olie.

Het plantenrijk telt honderden duizenden soorten en 4000 daarvan produceren aromatische stoffen; echter, slechts enkele honderden doen dit in voldoende hoeveelheden om ze te extraheren. Tegenwoordig gebeurt de extractie meestal via drie methoden:

koud persen, voor bepaalde planten, zoals sinaasappel, waarvan de schil essentiële olie bevat;

extractie met oplosmiddel, zoals kooldioxide, vooral voor delicate bloemen;

stoomdistillatie, een methode die in de 11e eeuw werd uitgevonden en tegenwoordig het meest wordt gebruikt.

De extractie van essentiële oliën is duur, vooral vanwege de grote hoeveelheid grondstof die nodig is: het kost gemiddeld ongeveer 35 kg planten om één liter essentiële olie te verkrijgen; en het is veel meer voor bepaalde planten, zoals rozen. Daarom zijn de prijzen van echte essentiële oliën hoog. Er bestaan ook synthetische oliën die geschikt zijn voor parfumerie, maar niet voor aromatherapie.

Al duizenden jaren worden essentiële oliën veelvuldig gebruikt in de keuken, de geneeskunde, de parfumerie en de cosmetica-industrie. Maar het is pas aan het einde van de 19e eeuw, in Frankrijk, dat de moderne geschiedenis van aromatherapie begon, toen wetenschappelijk werd aangetoond dat essentiële oliën bacteriën konden neutraliseren (ongeveer in dezelfde tijd werden antibiotica ontdekt, wat aromatherapie buiten het medische veld plaatste). René-Maurice Gattefossé wordt in 1928 gecrediteerd met het gebruik van de term aromatherapie. Soms wordt ook parfumotherapie gebruikt.

Complexe chemische verbindingen

Een essentiële olie kan tot honderden soorten moleculen bevatten, waarvan elke soort specifieke eigenschappen heeft (antiseptisch, bacteriedodend, immunostimulerend, decongestivum, enz.). Wetenschappers groeperen deze moleculen in verschillende chemotypes of "biochemische families" - ketonen, esters, coumarines, fenolen, monoterpenolen, enz. - op basis van de gelijkenis van hun eigenschappen.

Veel oliën bevatten meer dan één chemotype. Salie (Salvia sclarea) bijvoorbeeld bevat 250 verschillende moleculen, waarvan 75% uit de esterfamilie komt en 15% uit de monoterpenol-familie. De moleculen werken synergetisch, wat de veelzijdigheid van essentiële oliën en hun brede werkingsspectrum verklaart. Zodra we de eigenschappen van de chemotypes kennen en hun concentratie in een essentiële olie, kunnen we bepalen wat de effecten zullen zijn, of ze heilzaam of gevaarlijk zijn.

Men mag de eigenschappen van de essentiële olie van een plant niet verwarren met die van de bladeren of bloemen die bijvoorbeeld in aftreksel worden gebruikt. Ook mogen essentiële oliën, culinaire extracten en parfums niet worden verward.

Ten slotte moet men weten dat eenzelfde plant verschillende soorten kan omvatten, waarvan elke soort verschillende chemotypes heeft. Lavendel (Lavandula) bijvoorbeeld heeft verschillende soorten, zoals officinalis, stoechas en latifolia; het is dus de volledige Latijnse naam die ons vertelt welke plant het precies betreft. Ook de kweeklocatie (klimaat, hoogte, bodemgesteldheid) kan de chemische samenstelling van een plant beïnvloeden.

Gebruiksmethoden

Omdat essentiële oliën uit vluchtige moleculen bestaan, dringen ze gemakkelijk door in menselijke weefsels, of men ze nu inneemt, op de huid aanbrengt of inademt. De keuze van de absorptieweg hangt af van het gewenste effect en de aard van de olie, aangezien sommige oliën niet geschikt zijn voor interne of topische toepassing.

Interne weg:

Omdat essentiële oliën irriterend zijn voor de slijmvliezen, worden ze meestal gemengd met honing of yoghurt (ze lossen niet op in water). Er zijn ook voorbereidingen (met alcohol), oleocapsules (met een plantaardige olie basis) en formules in capsules en zetpillen op de markt.

Externe weg:

De olie wordt via de huid het lichaam in opgenomen; men mengt de olie met een massageolie of een zalf.
Luchtweg:

De olie die in de lucht wordt verspreid, wordt via de luchtwegen opgenomen; er zijn verschillende manieren van verspreiding. De passieve methode (porselein potten) zorgt alleen voor een lichte verdamping, zonder dat de deeltjes invloed hebben op de luchtkwaliteit.

Warmte (op een kaars of lamp) verspreidt het parfum, maar kan de therapeutische eigenschappen van de essentiële oliën vernietigen.

Ventilatoren (in luchtcirculatiesystemen van huizen of auto's) zijn effectief, tenzij ze een filter hebben dat sommige deeltjes kan tegenhouden.

Elektrische luchtverstuivers zorgen voor nebulisatie van de oliën en een verspreiding in een vrij groot gebied; dit is de beste methode voor therapeutisch gebruik via de luchtweg.

Voorzorgsmaatregelen

Essentiële Oliën zijn producten die met voorzichtigheid moeten worden gebruikt en die zeer gevaarlijk kunnen zijn wanneer ze onzorgvuldig worden gebruikt. Ze zijn inderdaad zeer geconcentreerd in actieve chemische stoffen, waarvan sommige agressief of allergeen kunnen zijn voor de huid en slijmvliezen, en andere die toxisch kunnen zijn bij hoge doses of langdurig gebruik. Wat het interne gebruik betreft, moet men weten dat sommige chemotypes, zoals ketonen, vergif zijn en nooit moeten worden ingenomen. Essentiële oliën moeten in principe niet puur worden ingenomen. Zoals bij elk medicijn, is het belangrijk om de gebruiksaanbevelingen zorgvuldig op te volgen. Bij twijfel kunt u altijd een gekwalificeerde aromatherapeut raadplegen.