Osteoporose, een onderschatte botziekte!

OOSTEOPOROSE, EEN ONDERSCHATTE BOTZIEKTE!

Iedereen vreest ouder te worden. Dus, vanaf de vijftigste, ondergaat men een grondige gezondheidscontrole. Bloedonderzoek om cholesterol te controleren, bloeddrukmeting, visuele en auditieve tests, elektrocardiogram…
Maar heeft iemand van jullie ooit gecontroleerd hoe het met zijn botten gesteld is?

Iedereen plant regelmatig tandarts- en gynaecologische onderzoeken, sessies bij een psycholoog, een gesprek met een diëtist of, naarmate men ouder wordt, een geheugentest, maar osteoporose? Wie denkt eraan om naar de dokter te gaan – welke dokter trouwens? – voor een check-up van het skelet en de botten? Maar met de leeftijd – iedereen kent het liedje – merken we een afname van de botdichtheid en een verandering in de botstructuur. Botten worden minder dicht, poreuzer, kwetsbaarder. Maar, en hier ligt de paradox van de ziekte, je hebt geen pijn aan de botten door osteoporose, je « hebt geen pijn aan de botten », dus denk je er niet aan, ga je niet naar de dokter, omdat de pijn sluipend is, totdat de onomkeerbare verzwakking van de botten schade veroorzaakt: breuken, vooral van de pols, wervels en heup, die op hun beurt extreem pijnlijk zullen blijken te zijn.

Wie is getroffen?

Het is onterecht, maar het is zo: de vrouw vanaf... 50 jaar en de man vanaf... 70 jaar zullen onvermijdelijk geconfronteerd worden met een kwantitatieve en kwalitatieve afname van het bot. De cijfers zijn zelfs duizelingwekkend: in België heeft 1 op de 3 vrouwen van 65 jaar osteoporose; 1 op de 3 vrouwen van 50 jaar en 1 op de 5 mannen lopen het risico op een botbreuk door osteoporose; wereldwijd is osteoporose verantwoordelijk voor een fractuur elke 20 seconden; elk jaar ondergaan ongeveer 15.000 Belgen een heupfractuur – bijna 25% van de vrouwen en 35% van de mannen zullen overlijden in het jaar na het evenement. Een alarmerend beeld!

Waar ligt de oorzaak?

Willekeurig: de menopauze, een familiegeschiedenis van osteoporose, sedentaire levensstijl, gewrichtsblessures, obesitas, X-benen, corticosteroïden, overmatig alcoholgebruik, roken, een tekort aan calcium en vitamine D, enz., maar bovenal is het… de leeftijd die verantwoordelijk is voor de verandering van de botstructuur! Ja, vanaf 25 jaar verliezen we 1% van onze botten per jaar – reken maar uit! Moet je daarom fatalistisch zijn? Nee! Er zijn namelijk manieren om osteoporose te bestrijden. Het blijft echter belangrijk om vrouwen (vooral) en mannen bewust te maken van deze ziekte, die inmiddels een echt volksgezondheidsprobleem is geworden.

Wat te doen om je botdichtheid te versterken?

Vanaf de puberteit moeten we in actie komen – het is namelijk op deze leeftijd dat de botdichtheid zich vormt!

Op volwassen leeftijd blijven we regelmatig sporten om de spieren te versterken. Wist je dat de botten van sporters 20% dichter zijn dan die van sedentaire mensen? Kies bij voorkeur een sport die gericht is op spierkracht in plaats van op cardiovasculaire inspanning.

Welke goede sporten helpen tegen osteoporose? We raden je ten zeerste aan om dagelijks 30 minuten te wandelen, afgewisseld met een lichte jog, zonder te overdrijven! Zwemmen, spierversterkende gymnastiek (van de onderarmen, het bekken, de rug met strekbewegingen), tai-chi en ballroomdansen (twee activiteiten die het evenwicht verbeteren en aanbevolen worden om valincidenten bij ouderen te verminderen) hebben ook hun effectiviteit bewezen. Maar let op, geen overdrijving – het zou zonde zijn als microbreuken in de botten leiden tot vermoeidheidsfracturen!

Vervolgens verhogen we de botdichtheid met een calcium supplement (om te voorkomen dat de botten te poreus worden) en vitamine D (om de afname van de botdichtheid te verminderen, vitamine D helpt namelijk bij de opname van calcium in de botten). Het ideale? Een gecombineerde calcium- en vitamine D-preparaat. Maar vergeet dit eerste behandeladvies niet: laat je osteoporose onderzoeken!

Een botdichtheidsmeting, denk eraan!

Het woord is een beetje technisch, dat geven we toe: osteodensitometrie of botdensitometrie is een radiologisch onderzoek uitgevoerd door de reumatologieafdeling van je kliniek (na een consult bij je huisarts), dat ongeveer twintig minuten duurt en de minerale botdichtheid bepaalt en de waarde van het verlies van botmassa aangeeft: normaal, licht of ernstig, waarbij dit laatste resultaat wijst op osteoporose die behandeld moet worden. Het onderzoek, dat volledig pijnloos is, wordt meestal uitgevoerd op de heup, de onderarm of de wervelkolom. Het wordt volledig vergoed door de verzekering, met één onderzoek om de vijf jaar voor vrouwen ouder dan 65 jaar met een familiegeschiedenis van osteoporose en voor iedereen, ongeacht hun leeftijd en geslacht, die bepaalde risicofactoren heeft (raadpleeg hierover je verzekering). Weet ook dat er geneesmiddelen zijn die duidelijk hun effectiviteit hebben bewezen in termen van primaire of secundaire preventie van fractuurrisico’s. Aarzel dus niet om zo snel mogelijk de risico’s van osteoporotische fracturen te anticiperen.