INTIEME HYGIËNE - Welke producten, welke bijzonderheden?

Vrouwelijke intimiteit vertoont fysiologische bijzonderheden die specifieke zorg vereisen, en de hygiëne van de genitale slijmvliezen vereist het gebruik van milde en niet-irriterende producten.

Vrouwelijke intimiteit, welke bijzonderheden?

De vrouwelijke genitale zone bestaat uit een inwendig deel, de vagina, bedekt met slijmvlies, en een uitwendig deel, de vulva, die de vaginale opening beschermt en tevens een smerende rol speelt en zorgt voor comfort in dit voortdurend aan wrijving blootgestelde gebied. Deze twee anatomische delen hebben specifieke kenmerken:

• een verschillend zuurtegraad: terwijl de pH van de vulva rond de 5,5 ligt, is die van de vagina aanzienlijk zuurder met een pH tussen 3,8 en 4,5
• een verschillend ecosysteem: terwijl stafylokokken en streptokokken normaal gesproken het uitwendige deel koloniseren, heeft de vaginale zone een specifieke saprofytische flora bestaande uit lactobacillen. Hun aanwezigheid is essentieel voor het behoud van de beschermende zuurgraad van dit gebied. Deze speelt namelijk een effectieve fysiologische bacteriostatische rol, die kolonisatie door naburige schadelijke micro-organismen voorkomt. Ze is dus van groot belang in de strijd tegen infecties. Vaginale infecties uiten zich meestal in de vorm van witte afscheiding en ontsteking. Deze vereisen medisch advies. Het gebruik van een antisepticum mag alleen plaatsvinden bij een vastgestelde infectie en voor een korte duur, als aanvulling op lokale of orale behandelingen.

Waarom is de vaginale flora gevoeliger in bepaalde levensfasen?

pH, flora en hormonen zijn "intiem" met elkaar verbonden. Bij de geboorte heeft een meisje gedurende enkele dagen de vaginale flora van een volwassen vrouw. Daarna, tot de puberteit en vanaf de menopauze, is er in afwezigheid van oestrogeeninvloed geen flora bestaande uit lactobacillen, maar uit verschillende micro-organismen, waardoor de pH minder zuur is en rond de 7 ligt. Hetzelfde fenomeen doet zich voor tijdens de menstruatie: de pH ligt dan rond de 6. De zwangerschap is ook een levensfase waarin de vaginale flora verandert doordat het aantal lactobacillen sterk afneemt.

De vaginale pH, een zure omgeving

Het behoud van een zure pH in de vaginale holte zou te danken zijn aan een dubbele mechanisme:

• een cellulaire door actieve uitscheiding van H+-ionen door bepaalde epitheelcellen,
• de andere door de afscheiding van melkzuur door de lactobacillen in de vagina, die in staat zijn glycogeen om te zetten in melkzuur.

De zuurgraad van de vaginale holte beperkt de microbiële groei, behalve voor zuur-resistente bacteriën.

Wordt de vaginale pH beïnvloed door de pH van een hygiëneproduct?

Het intieme hygiëneproduct wordt rechtstreeks gebruikt op de vulva en de perineale en peri-anale zones. Noch het cellulaire mechanisme, noch het melkzuursecretie-mechanisme lijkt beïnvloed te worden door externe pH-wijzigingen veroorzaakt door het aanbrengen van een hygiëneproduct. De studie van het INSERM-team onder leiding van C. Neut (1) bevestigt deze hypothese, aangezien het tweemaal daags gebruik gedurende 2 maanden van een hygiëneproduct met licht alkalische pH geen enkele invloed had op de vestibulaire pH, noch op de vaginale pH of op de samenstelling van de vaginale en vestibulaire flora van de onderzochte patiënten. Hoewel het product geen directe invloed heeft op de vaginale pH, is het wel belangrijk dat het het vestibulaire ecosysteem respecteert, door de vestibulaire flora intact te laten (2). De vestibule speelt namelijk een rol in de migratie van lactobacillen van het rectum naar de vagina, aangezien het rectum een belangrijke bron van vaginale lactobacillen is (3).

Specifieke intieme verzorging

De intieme hygiëne betreft de vulvaire zone en de omliggende huid. De vagina daarentegen "reinigt zichzelf" op natuurlijke wijze. De vaginale flora bestaat namelijk uit bacteriën die het vaginale slijmvlies bekleden en de natuurlijke zuurgraad behouden.

Maar wat is de ideale samenstelling van een intiem verzorgingsproduct?

De doelstellingen van het regelmatig gebruik van een intiem hygiëneproduct zijn het genitale comfort van de vrouw en, in zekere mate, de bescherming van het vaginale ecosysteem.

• De pH van een intiem hygiëneproduct heeft geen invloed op het vestibulo-vaginale ecosysteem, aangezien is aangetoond dat dit behouden blijft door specifieke mechanismen die onafhankelijk zijn van elke externe pH. Het externe gebruik van het product vormt een extra garantie voor het uitblijven van invloed op de vaginale zone.
• De intieme hygiëneoplossing mag geen agressieve stoffen (zoals antiseptica) bevatten die schadelijk zijn voor de vestibulaire lactobacillen die helpen bij het behouden van het evenwicht van de vaginale pH.

Voor de uitwendige zone (vulva en peri-anale zone) moeten twee situaties worden onderscheiden:

• IN HET DAGELIJKS LEVEN: de pH kan variëren van 4,5 tot 7/8, zonder risico op verstoring van de lokale flora;
• bij AANWEZIGHEID VAN CANDIDIASIS: een licht alkalische pH helpt de groei van candidiasis te beperken, aangezien deze zich gemakkelijker ontwikkelt in een zure omgeving.

Om het fysiologische evenwicht van de intieme zone te behouden, is de pH van een intiem hygiëneproduct van beperkt belang (behalve in specifieke gevallen van externe schimmelinfecties) vergeleken met de samenstelling ervan, met name het al dan niet aanwezig zijn van schadelijke stoffen voor de vestibulaire lactobacillen.

Gynaecologen adviseren het gebruik van een geschikt verzorgingsproduct voor de vulvaire zone en de omliggende huid, waarvan de formule aan de volgende criteria voldoet:

• een zeepvrij product waarvan de hydraterende en verzachtende bestanddelen de beschermende hydrolipidenfilm en de natuurlijke smering van deze zone respecteren;
• de afwezigheid van antiseptica die de vestibulaire lactobacillen (de zone tussen vulva en vaginale opening) kunnen vernietigen, die noodzakelijk zijn voor het vaginale evenwicht;
• een actief bestanddeel met verzachtende en kalmerende eigenschappen dat verlichting biedt bij jeuk of irritatie;
• geschikt voor dagelijks gebruik zonder intolerantie;
• het gevoel van welzijn dat het product biedt tijdens en na gebruik (aangenaam aanbrengen, frisheid, reinheid, ...);
• een pH aangepast aan dagelijks gebruik en aanbevolen in combinatie met etiologische behandelingen, zoals bij schimmelinfecties.

De producten van Saforelle, dankzij hun unieke formule en alkalische pH (8), voldoen aan deze kenmerken en kunnen dus veilig aan patiënten worden aanbevolen. Alle producten van het Saforelle-gamma zijn samengesteld met klit (Arctium lappa), opgenomen in de farmacopee en bekend om zijn kalmerende en verzachtende werking bij irritaties en jeuk. In combinatie met verzachtende bestanddelen en aangepaste hulpstoffen, zonder kleurstoffen of parabenen, garanderen de extracten van in Frankrijk geteelde en verwerkte klit comfort en verdraagzaamheid voor de slijmvliezen en de gevoelige huid. Deze producten kunnen worden aanbevolen bij gevoelige of geïrriteerde slijmvliezen en huid, zoals bij vulvitis, vulvovaginitis (als aanvulling op een etiologische behandeling), en om jeuk en anale irritaties te verlichten.